تبریز یکی از کلان‌شهرهای ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است. تبریز بزرگترین شهر منطقه‌ی شمال غرب و قطب اداری، صنعتی، تجاری، نظامی، ارتباطی، بازرگانی و فرهنگی این منطقه از کشور محسوب می‌شود. 

تبریز شهر اولین‌ها است. این شهر یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران و جزو شهرهای مهاجرپذیر به شمار می‌رود. تبریز گذشته‌ی غنی و پرفرازونشیبی دارد، بارها زلزله این شهر را به طور کلی ویران کرده است اما همت مردمان آن، دوباره شهری زیبا و بزرگ بنا کرده است. در ادامه ما را همراهی کنید تا شما را با حقایق جالب در مورد این شهر آشنا کنیم.

۱. قدمت تبریز کنونی به دوران اشکانی و ساسانی بازمی‌گردد.

۲. تبریز در دوران‌های اتابکان، خوارزمشاهیان، ایلخانان، چوپانیان، جلایریان، راقویونلوها، آق‌قویونلوها، صفویان پایتخت بوده و می‌توان آن را یکی از شهرهای نامید که مدت طولانی پایتخت بوده است. در دوران حکومت قجرها هم، تبریز ولیعهدنشین بود.

۳. گفته می‌شود در سال ۱۵۰۰ میلادی، زمانی که تبریز پایتخت صفویان بود، به عنوان پنجمین شهر بزرگ جهان محسوب می‌شد.

۴. در زبان ارمنی به تبریز «تاوریژ»، در زبان کردی «توریز» و در برخی مناطق آذربایجان به آن «توری» می‌گویند.

۵. طبق آمارهای موجود، تبریز امن‌ترین شهر، بین کلان‌شهرهای ایران است.

۶. تبریز «شهر بدون گدا» نامیده می‌شود. در سطح این شهر به ندرت با امر تکدی‌گری روبه‌رو می‌شوید.

۷. تبریز با داشتن بیش از ۱۰۰ تقاطع غیرهم‌سطح، به عنوان شهر زیرگذرها و روگذرها لقب گرفته است.

۸. تبریز طی چند سال، عنوان «زیباترین و توسعه‌یافته ترین» شهر ایران معرفی شد.

۹. تبریز زمین‌لرزه‌های بسیار مخربی را تجربه کرده است. در سال ۱۷۷۴ میلادی زمین‌لرزه‌ی وحشتناکی سراسر منطقه‌ی آذربایجان، به خصوص تبریز را لرزاند و از آنجایی که شدت ویرانگری بسیار بالا بود، به «بلای وحشتناک» شهرت یافت.

۱۰. اولین چاپخانه‌ی ایران در سال ۱۲۲۷ توسط عباس میرزا در تبریز تاسیس شد.

۱۱. نخستین کتابخانه‌ی دولتی و عمومی در سال ۱۳۰۰ در تبریز ایجاد شده است. نام آن کتابخانه‌ی تربیت بوده و بانی ساخت آن محمدعلی تربیت است. این کتابخانه امروزه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و یکی از مهم‌ترین کتابخانه‌های تبریز است که در خیابان دانشسرا قرار دارد.

۱۲. اولین قطار شهری (تراموا) ایران در سال ۱۲۸۰ در تبریز شروع به کار کرد. مسیر این قطار شهری (قونقا) از ایستگاه راه‌آهن تا قونقا باشی بوده و نیروی محرکه‌ی واگن‌های آن اسب‌ها بودند که باعث حرکت واگن روی ریل‌ها می‌شد. امروزه هم در همین مکان (قونقا باشی یا روبه‌روی باغ گلستان) مجسمه‌ای از این قطار شهری نصب شده است.

۱۳. اولین رستوران مدرن (کافه تریا) ایران در سال ۱۲۸۴ در تبریز تاسیس شد. این کافه در خیابان شهناز (شریعتی امروزی) در محله پاساژ تبریز شروع به کار کرد. این کافه توسط «آقا بیک ایستگاهی» تاسیس شد که فرزند «رشید بیگ»، یکی از مبارزان مشروطه‌ی تبریز بود. امروزه در محل کافه خورشید، قهوه‌خانه‌ای با همین نام مشغول به کار است.

۱۴. اولین هتل به سبک مدرن در ایران، به نام مهمانخانه‌ی نظافت در تبریز شروع به کار کرد. این هتل در سال ۱۳۲۱ توسط میرزا اسحاق خان معزالدوله، در نزدیکی پل قاری تاسیس شد.

۱۵. نخستین سینمای عمومی ایران، ۵ سال بعد از اختراع آن توسط برادران لومیر، در تبریز شروع به کار کرد. این سالن سینما در سال ۱۲۷۹ توسط کاتولیک‌ها، با نام «سینما سولی» تاسیس شد.

۱۶. مدرسه‌ی رشدیه‌ی تبریز، اولین مدرسه‌ی تحصیلات ابتدایی به شیوه‌ی مدرن در ایران است که توسط میرزا حسن رشدیه در تبریز بنا شد.

۱۷. جبار باغچه‌بان اولین مدرسه‌ی کرولال‌های ایران را در تبریز بنیان نهاد.

۱۸. بنیان‌گذار انشای جدید «میرزا عبدالرحیم نجارزاده تبریزی»، که به طالبوف شهرت دارد، اهل تبریز است.

۱۹. میرزا اقای تبریزی، اولین نمایشنامه‌‌نویس ایرانی است که به زبان فارسی نمایشنامه نوشته است.

۲۰. اولین اتاق تجارت ایران در سال ۱۲۸۵ در تبریز شروع به کار کرد. اتاق تجارت تهران، پس از اتاق تجارت تبریز تاسیس شده است.

۲۱. اولین شهرداری (بلدیه) اولین شهرداری ایران است که در سال ۱۲۸۷ بنیان شد. قاسم خان والی که فارغ‌التحصیل دانشگاه «saint cyr» بود، اولین شهردار این شهر بود.

۲۲. اولین مرکز تلفن ایران به همت قاسم خان والی در سال ۱۲۸۰ در تبریز ساخته شد.

۲۳. آتش‌نشانی تبریز، اولین آتش‌نشانی ایران است که در سال ۱۲۲۱ شمسی و زمانی که نیروهای روسی در تبریز بودند، ساخته شد.

۲۴. موسسه‌ی خیریه‌ی غیردولتی «نوبر» اولین و قدیمی‌ترین موسسه‌ی خیریه‌ی غیردولتی ایران در تبریز تاسیس شد. بانینان این خیریه برخی از اهالی محله‌ی نوبر تبریز بودند که در سال ۱۳۲۶ کار خود را آغاز کردند و در سال ۱۳۳۱ خیریه‌ی خود را به طور رسمی به ثبت رساندند.

۲۵. دانشگاه تبریز در سال ۱۳۲۵ تاسیس شد که پس از دانشگاه تهران به عنوان دومین دانشگاه قدیمی ایران شناخته می‌شود.

۲۶. بازار قدیمی تبریز، بزرگترین بازار سرپوشیده‌ی جهان است که در سال ۱۳۸۹ در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

۲۷. مسجد کبود تبریز، به عنوان «فیروزه‌ی اسلام» شناخته می‌شود.

۲۸. کاخ شهرداری تبریز که بین سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ شمسی به دستور رضا شاه ساخته شد، اولین موزه‌ی شهر و شهرداری ایران است.

۲۹. پارک بزرگ تبریز که در حال ساخت است، پس از اتمام پروژه، به یکی از بزرگترین پارک‌های ایران و خاورمیانه بدل خواهد شد.

۳۰. نمایشگاه بین‌المللی تبریز، بزرگترین مرکز نمایشگاهی ایران است. مساحت این نمایشگاه ۴ کیلومتر مربع است و در ورودی شرقی تبریز، در نزدیکی دروازه تهران قرار دارد.

۳۱. تبریز ۱۷ موزه دارد که از نظر تعداد موزه‌ها، پس از تهران در رتبه‌ی دوم ایران قرار گرفته است.

۳۲. استانبول، هوشی‌مین در ویتنام، ازمیر، ووهان در چین، باکو، وین، قازان در روسیه،قونیه، زاگرب، ارزروم، غزه، موگیلف در بلاروس، خجند درتاجیکستان و کربلا خواهرخوانده‌های تبریز هستند.